بڵاوبوونەوەی رێنماییەکانی وەزارەتی رۆشنبیری و لاوانی حکومەتی هەرێمی کوردستان لەبارەی کاری میدیایی لە رۆژنامەی وەقایعی کوردستان، کاردانەوەی لێکەوتەوە و رێکخەری سەنتەری میترۆ بۆ داکۆکیکردن لە مافی رۆژنامەنووسان دەڵێت ” رێنماییەكانی وەزارەتی رۆشنبیری، کۆت و بەندكردنی ئازادیی رادەربڕینە”.
لە رێنمایی ژماره یەکی ساڵی 2023 لەبارەی كاری میدیایی له هه‌رێمی كوردستان (تایبەت بە رێكخستنی فریكوێنسی رادیۆ و تەلەڤزیۆن) كه له رۆژی 22ی 5ی 2023 له‌لایه‌ن وەزارەتی رۆشنبیریی حكومەتی هەرێمی كوردستانه‌وه ده‌رچووه، چەندین رێنمایی بڵاوکراونەتەوە کە لە 17 مادە پێکهاتووە.
لە مادەی هەشتی رێنماییەكەدا هاتووه، “له كاتی دروستبوونی كێشه و گرفته‌كان و په‌نابردنه به‌ر یاسا و ده‌سه‌ڵاتی دادوه‌ری، ئەم سیستەم و رێنماییە هاوشان لەگەڵ یاسای رۆژنامەنووسی لە هەرێمی كوردستان و یاسای مافی دانەر و مافە هاوسێکانی و ئه‌حكامه‌كانی دیکەی گشتی، دەبنە پێوەرێك بۆ بڕیاردان لەو پرسانەی كە دەچنە بەردەم دەسەڵاتی دادوەری.”
رێکخستنی میدیای ئەلیکترۆنی
لە مادەی نۆیەمدا، باسی رێخکستنی میدیای ئەلیکترۆنی کراوە کە (رۆژنامەگەری و رۆژنامەنووسان ناگرێتەوە) و هاتووە:
1. دەزگای میدیایی کە هەواڵ و زانیاری لە رێگەی نووسین دەگوازێتەوە و ئەدرێس و ناونیشانی ئاشکرای هەیە.
2. رۆژنامەنووس، ئەو کەسەیە پیشەی رۆژنامەنووسییە و کاری رۆژنامەنووسی دەکات، گرێبەستی رۆژنامەنووسی لەگەڵ دەزگایەکی رۆژنامەی ئۆنلاینی (میدیایی ئەلیکترۆنیدا) هەیە. ژیان و گوزەران و خانەنشینی لە پیشەی رۆژنامەنووسیدا مسۆگەر دەکات.
3. میدیای ئەلیکترۆنی، پێگە، بڵۆگ، پۆرتاڵ، پەیج و هەر شێوازێکی دیکەی گەیاندنی هەواڵ و زانیاریی شیکاری دەگرێتەوە، کە لە چوارچێوەی پیشەی رۆژنامەنووسیدایە.
قەدەخەکراوەکان
لە مادەی 12ی رێنماییەکانی وەزارەتی رۆشنبیریدا باسی قەدەخەکراوەکان کراوە و هاتووە: قەدەخەکراوەکانی بڵاوکردنەوە لە سۆشیالمیدیا و سەرجەم هۆیەکانی پەیوەندی ئەلیکترۆنی بە وەرگر ئازادیی بیروڕا و بڵاوکردنەوە مسۆگەرە جگە لەم بابەتانە:
1. هەر بابەتێک هاندانی تێدا بێت، بۆ دووبەرەکینانەوە لەنێوان توێژەکانی کۆمەڵگەی کوردستانی، بە تایبەتی لە رووی نەژادی، نەتەوەیی، ئایینی، رەگەزی یان هەر بوارێکی تێکدانی ئاشتەوایی کۆمەڵایەتی لێبکەوێتەوە.
2. پەخشنەکردن و بڵاونەکردنەوەی ئەو بابەت و وێنانەی هانی کرداری تووندوتیژی و تیرۆریستی و تاوان و تاوانکاری دەدەن، یاخود زەمینەسازی بۆ تاوانکارییەکان دەڕەخسێنن، یان سووکایەتی بە کەس، ئایین، ئایینزا، مەزهەب، سیمبوولی نەتەوەیی و نیشتمانی بکرێت.
3. بڵاوکردنەوەی ئەو باس و بابەتانەی کە دەبنە هۆی تێکدانی کولتوور و دابونەریت و ئادابی گشتیی کۆمەڵگە، کە لە یاسا بەرکارەکان دیاریکراون، بەدەر لەوە (هەموو شێوازەکانی دەربڕین، لە چوارچێوەی ئازادی و دیموکراسیدا مسۆگەرە).
4. وەرگرتن لە ناوەرۆکی باس و بڵاوکراوەکان، بە جۆرێک، کە بە ئەنقەست و بە مەبەستی تایبەت بەشێک یان تەواوی بەرهەم و نووسراوی کەسانی دیکە بکرێتە موڵکی خۆت، یان کەسانی دیکە، تەنانەت ئەگەر بە وەرگێڕان یان گواستنەوە بێت، کە لە سەرچاوەی ناوخۆ یان دەرەکی وەرگیرابێت.
5. بڵاوکردنەوە و کۆپیکردنی دەنگ، فیلم، وێنە و نامەی تایبەت، یان هەر دۆکیۆمێنتێکی دیکە کە کەسێک دەیداتە دەزگایەک وەک ئەرشیف بۆ پاراستن و چاککردن و لێکۆڵینەوە و پێشخستن.
6. بڵاوکردنەوەی وێنە و ڤیدیۆی (هەموو شێوازەکانی پۆرن) بە هەردوو رەگەزەکەیەوە، یان ئەو بابەت و شێوازانەی ئامانجی ورووژاندنی سێکسیی تێدایە.
7. بڵاوکردنەوە و پەخشی هەر بابەتێک بەبێ رەزامەندیی خاوەن بەرهەم (نووسەر، وێنە، دەنگ، میوزیک، نەخشە، بەرنامەی ئەلیکترۆنی، کۆپیکردنی سی دی، فیلم، کاسێت و هتد..)
8. بڵاوکردنەوەی بەڵگە و دۆکیۆمێنت و فەرمانی نهێنی سەربازی و نهێنییەکانی لەشکر و جووڵەی سەربازی، هەروەها نەخشەی قەڵا و پێگە لەشکرییەکان لەکاتی شەڕ یان ئاشتیدا بێت قەدەخەیە.
9. بڵاوکردنەوەی دانیشتنە نائاشکراکانی دادگاییکردن لە دادگەکان، یان نهێنییەکانی لێکۆڵینەوە لە تاوان یان لێکۆڵینەوەکانی سەرچاوەی ئاسایش لە هەرێم، یاخود بڵاوکردنەوەی دانیشتنە داخراوەکانی پەرلەمان، ئەگەر رەزامەندی بۆ وەرنەگیرابێت.
10. بڵاوکردنەوەی هەر بابەت و دەنگۆیەک کە کەسێک لەکەدار دەکات یان نهێنیی ژیانی کەسێک ئاشکرا دەکات، هەرچەندە راستبن، تەنها لە رێگەی دادگەوە رەزامەندیی بۆ وەردەگیرێت.
11. بڵاوکردنەوەی ئەو بابەتانەی بەرژەوەندییەکانی گشتی دەخەنە مەترسی، هاوشێوەی گومان لە ئازادیی بیروڕا و سیاسەتی ئابووری و ئاسایشی نیشتمانی و هەر بەرژەوەندییەکانی دیکەی گشتیی هاووڵاتییانی کوردستان.
12. ئاشکراکردنی نامە، تەلەگرام یان ئەو جۆرە دۆکیۆمێنتانەی لەلایەن ئۆرگانەکانی حکومەتەوە مۆڵەتی بڵاوکردنەوەی گشتیی نییە.
13. هەر بابەتێک ناوزڕاندنی کەس و سیمبوولی نیشتمانی لێبکەوێتەوە، بە راستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ، لە سەرچاوەی ناوخۆیی پشتڕاست کرابێتەوە یان هەر هۆیەکی میدیایی دەرەکی بڵاوکرابێتەوە.
14. هەموو جۆرێکی بازرگانی نادروست و رێکلامی هەڵخەڵەتێنەر (فریودانی بازرگانی)، کە یاسای رێکلام چارەسەری نەکردووە، بە تایبەتی لە هۆیەکانی بڵاوکردنەوەی ئەلیکترۆنی.
15. هەموو ئەو خاڵانەی بە سەرپێچی و تاوان ئەژمار دەکرێن، لە یاساکانی (رۆژنامەگەری، بەرەنگاربوونەوەی تووندوتیژیی خێزانی، قەدەخەکردنی خراپ بەکارهێنانی ئامێرەکانی پەیوەندی، رێکلامی بازرگانی، مافی بەدەستهێنانی زانیاری و هتد..)
میترۆ، رووداو دیجیتاڵ